Archeologische opgraving in het Buijtenland van Rhoon
In 2022 is er tijdens de werkzaamheden aan natuurvriendelijke oevers in het Buijtenland van Rhoon een archeologische opgraving gedaan. Het gaat om funderingsresten van een ronde stenen poldermolen die is gebouwd toen de polder eind 18e eeuw werd aangelegd. De zogenaamde grondzeiler werd vroeger gebruikt om het grondwater op peil te houden en de polders droog te houden. Vermoedelijk had de molen een scheprad.
Naar aanleiding van de vondst is heeft er ook archiefonderzoek plaatsgevonden, zodat meer bekend werd over de bouw en de datering. De archeologische en historische gegevens worden gepresenteerd in een rapport.
Short film: De Portlandse molen van 1770
Dankzij een bijdrage van het Deltapoort Donatiefonds is een video gemaakt over de molen, die veel vertelt over de geschiedenis van de polder en het leven van de molenaar.
Belevingsplek bij de molenopgraving
De video is onderdeel van de belevingsplek bij de molenopgraving die, buiten het broedseizoen, te bezoeken is voor recreanten. Bezoekers kunnen uitrusten bij de picknickbank en de video bekijken. Daarnaast is er in De Vlakkenburg een kleine expositie met de gevonden voorwerpen. In het voorjaar zullen de expositie en de belevingsplek officieel worden geopend. Dankzij een donatie van het Deltapoort Donatiefonds kon de belevingsplek tot stand komen. Hiermee zet het Buijtenland van Rhoon zich in voor een cultuurhistorisch landschap.
Archeoloog Juke Dijkstra
Bijzonder is dat bij de opgraving ook inzicht is gekregen in de manier waarop men de molen vroeger aanlegde. Senior archeoloog Juke Dijkstra van ADC ArcheoProjecten geeft uitleg: “Ze hebben eerst een grote ronde kuil gegraven, ruim om de geplande fundering heen. Vanuit de werkkuil is waarschijnlijk eerst een houten fundering aangebracht bestaande uit palen met planken eroverheen. Daarop is de stenen fundering gebouwd en vervolgens de molen. Daarna hebben ze de werkkuil weer dichtgegooid. Dat is te zien aan de verkleuring in de grond.” Ook zijn er scherven gevonden van serviesgoed uit dezelfde tijd. Een deel is machinaal gemaakt servies en een deel is handgemaakt serviesgoed.
Bijzondere ontdekking
Hoewel al bekend is dat op deze plek in de polder een watermolen stond, is het toch bijzonder dat er restanten van een molen zijn gevonden. Zélfs voor archeoloog Juke: “Ook binnen de archeologie is dit bijzonder. Zoveel molens worden er niet opgegraven, want molens liggen vaak in een polder en daar wordt niet altijd gebouwd.”
Stenen hergebruikt
De molen werd in 1879 buiten dienst gesteld door de komst van het stoomgemaal. “De stenen schijnen te zijn verwerkt in een schuur en woning van een boerderij in de buurt. In het verleden werd er dus flink hergebruikt.” De molenresten zijn gevonden door de aannemer van de aanleg van de natuurvriendelijke oevers en gemeld bij de gemeente. De molenrestanten zijn vervolgens door archeologen verder ontgraven en vastgelegd. De vondsten zijn mee genomen door de archeologen ter beoordeling van de waarde en de herkomst.
