Het Buijtenland van Rhoon pleit voor langetermijnvisie
Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst van het Buijtenland van Rhoon werd teruggeblikt op de resultaten die de coöperatie afgelopen jaren al heeft behaald. Ook werd vooruitgekeken naar de plannen die komende jaren op de agenda staan. Hoewel de coöperatie zich vol energie inzet voor de toekomst, werden er ook grote zorgen geuit over de lange termijnzekerheid van het gebied. Voorzitter Gerard Doornbos liet in zijn toespraak weten dat duidelijkheid over de lange termijn en de grondverdeling essentieel zijn voor het slagen van de doelen uit het Streefbeeld.
Eind 2024 kreeg de coöperatie bericht dat de financiering die nodig is voor de uitvoering zowel op de korte als de lange termijn niet gegarandeerd kan worden. Een harde boodschap. Toch kijkt de coöperatie positief naar de toekomst. Natuurinclusieve landbouw vindt nergens anders in Nederland op deze schaal en intensiteit plaats. De kennis hierover is ook voor de rest van Nederland belangrijk voor de verduurzaming van landbouw.
Brief naar de Gedeputeerde Staten van provincie Zuid-Holland
De Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon luidt de noodklok. Voor het realiseren en bestendigen van het streefbeeld Buijtenland van Rhoon is, gelet op de wijze waarop het gebied wordt ingericht, ontwikkeld en beheerd, dringend behoefte aan langjarige uitgifte van zowel de gronden als de gebouwen. Een natuur inclusieve ondernemer die in het Buijtenland van Rhoon samen met de gebiedscoöperatie het gebied inricht en ontwikkelt (zowel natuur, recreatie als landbouw) heeft een uitvalsbasis nodig en moet investeringen kunnen doen, om het gebied duurzaam te kunnen blijven beheren. Daarnaast is er dringend behoefte aan helderheid wat betreft de financiën, zowel voor 2025 als voor de langere termijn.
Om deze boodschap duidelijk te maken is vanuit het bestuur en de leden van de gebiedscoöperatie in februari 2025 een brief verstuurd naar de Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Zuid-Holland.
Update: inmiddels is er een gesprek geweest met o.a. de gedeputeerde van provincie Zuid-Holland en is het budget voor 2025 deels toegekend. Er zullen meerdere gesprekken volgen over de langetermijnzekerheid.
Geschiedenis
In 2008 werden de polders in Rhoon aangewezen als compensatienatuur voor de Tweede Maasvlakte. De huidige akkerbouwers zouden plaats moeten maken voor een zoetklei oermoeras. Na veel verzet vanuit de boeren, bewoners, natuurpartijen en ondernemers werd in 2018 consensus bereikt over de bestemming van het gebied met plaats voor natuur én landbouw. De plannen en doelen werden opgeschreven in het Streefbeeld en de gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon werd opgericht. Het verschil? Een bottom-up in plaats van top-down benadering. De lokale boeren, ondernemers en recreatiepartijen werden lid en samen met een stafteam en een consortium van onafhankelijke experts kon het Streefbeeld worden uitgevoerd. Destijds is duidelijk afgesproken in de samenwerkingsovereenkomst dat de inrichting en beheer door de Gebiedscoöperatie wordt uitgevoerd. De gebiedscoöperatie zou na de inrichting nog steeds de financiële middelen ontvangen voor het beheer en onderhoud van het gebied.
Hoe staat het er nu voor?
De inrichting is inmiddels in vergaande mate gerealiseerd. In 2023 kreeg het gebied een nieuw bestemmingsplan voor hoogwaardige akkernatuur waarmee de maatregelen konden worden uitgevoerd. De boeren verruimden hun teeltplannen, bouwden insecticidengebruik af en experimenteren met natuurinclusieve gewassen zoals vlas en oergranen. Inmiddels is 17 kilometer natuurvriendelijke oevers en 10 hectare hoogstamboomgaarden aangelegd. Het resultaat is te zien aan de toename van bijzondere akkerflora en akkervogels.
Dringend behoefte aan lange termijnzekerheid
Deze resultaten zijn behaald dankzij de toewijding en samenwerking van de leden van de gebiedscoöperatie, met name door de natuurinclusieve boeren. Ondanks alle toewijding heeft de coöperatie nog steeds geen garantie gekregen over de lange termijn. De gronden worden maar voor een jaar verstrekt en de financiële middelen worden steeds beperkter. Dit belemmert de lange termijn en het regelen van het beheer en goede borging voor de toekomst. Het behalen van de doelen in het Streefbeeld komt hiermee sterk in gevaar. Zeker na het bericht dat de financiering zal afnemen.
Dit gaat in tegen de eerder gemaakte afspraken en daarom luidt het Buijtenland van Rhoon nu de noodklok. Garantie voor de financiering en lange termijn uitgifte van de gronden is essentieel om het Streefbeeld te kunnen uitvoeren en de doelen te behalen.
Hoe nu verder?
Ondanks de zorgen, gaat de Gebiedscoöperatie ervan uit dat de plannen – zoals afgesproken – kunnen worden uitgevoerd. Het gaat om de uitvoering van het inrichtingsplan, natuurmaatregelen zoals natuurvriendelijke oevers en heggen en hagen en recreatieve belevingsplekken en verbindingen zoals wandel- en fietspaden en ruiterpaden. De coöperatie legt zich niet neer bij het bericht en gaat ervan uit dat de beloofde financiering in orde gaat komen. De realisatie van het Streefbeeld en het halen van de natuurdoelen is belangrijk voor de compensatie van de Tweede Maasvlakte, maar daarnaast ook belangrijk voor heel Nederland.
